Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών

Οι Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών (ΜΕΚΥΠ) αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου προγράμματος (International Waterbird Census) της Διεθνούς Οργάνωσης Υγροτόπων (Wetlands International).

Πρόκειται για το μακροβιότερο και παγκοσμίου εμβέλειας πρόγραμμα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας στον κόσμο. Καταγράφονται κυρίως υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών που διαχειμάζουν στους υγροτόπους, αλλά και άλλα είδη που έχουν σχέση με αυτούς αν και ανήκουν σε τελείως διαφορετικές οικογένειες όπως αρπακτικά και θαλασσοπούλια. Τα δεδομένα που συλλέγονται επιτρέπουν την εκτίμηση των τάσεων των πληθυσμών και των μεταβολών που παρουσιάζουν οι υγρότοποι.

Οι ΜΕΚΥΠ διεξάγονται κάθε χρόνο σε πάνω από 100 χώρες με τη συμμετοχή περίπου 15.000 καταμετρητών, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι εθελοντές. Στη Δυτική Παλαιαρκτική  (Ευρώπη μέχρι Ουράλια και χώρες της Κασπίας εκτός αυτές της Μέσης Ανατολής, Τουρκία και χώρες της ανατολικής Μεσογείου και τέλος όλες οι βόρειο αφρικάνικες χώρες της Μεσογείου) οι Καταμετρήσεις των Υδροβίων έχει καθοριστεί να διεξάγονται την δεύτερη και τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου σε ιδιαίτερες περιπτώσεις γίνονται και την τέταρτη. Οι περιοχές όπου γίνονται οι καταμετρήσεις περιλαμβάνουν όλους τους τύπους υγροτόπων, δηλαδή λίμνες, λιμνοθάλασσες, ποτάμια, δέλτα ποταμών, έλη, ταμιευτήρες νερού, κλπ. Κάθε χρόνο καταμετρώνται σε όλο τον κόσμο 30 έως 40 εκατομμύρια υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών, και οι λεπτομέρειες για τις μετρήσεις και τις περιοχές που αυτές έγιναν συγκεντρώνονται στην πρόσφατα αναβαθμισμένη βάση δεδομένων της IWC.

Οι στόχοι της παγκόσμιας αυτής απογραφής είναι οι ακόλουθοι:

• Να παρακολουθεί το μέγεθος και τις τάσεις των πληθυσμών των υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών, αλλά και να καταγράφει τις αλλαγές στην γεωγραφική κατανομή τους.
• Να προσδιορίζει τους υγροτόπους διεθνούς σημασίας για τα υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών,  τους οποίους  χρησιμοποιούν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου για τις βιολογικές ανάγκες τους.
• Να παρέχει πληροφορίες που έχει συλλέξει από την απογραφή, για να βοηθήσει στην προστασία και στη σωστή διαχείριση των πληθυσμών των υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών, αλλά και των υγροτόπων μέσω των διεθνών συμβάσεων, της εθνικής νομοθεσίας των διαφόρων κρατών και άλλων μέσων.

Οι Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών στην Ελλάδα

Οι ΜΕΚΥΠ ξεκίνησαν στην Ελλάδα το 1968. Αρχικά γίνονταν κυρίως από ξένους ορνιθολόγους με ελληνική εκπροσώπηση από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) και επικεντρώνονταν στους πιο σημαντικούς υγροτόπους. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, οι Έλληνες ορνιθολόγοι άρχισαν να πραγματοποιούν εκείνοι τις καταμετρήσεις με την ΕΟΕ σε συνεργασία με την ΕΕΠΦ και το Υπουργείο Γεωργίας. Από το 1991 και μετά η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ έχει επεκτείνει τις ΜΕΚΥΠ σε όλους τους υγροτόπους όπου διαχειμάζουν υδρόβια πουλιά.

Οι καταγραφές καλύπτουν κάθε χρόνο περισσότερους από 200 μικρούς και μεγάλους υγρότοπους της χώρας μας, από τους πλέον σημαντικούς υγροτόπους, όπως τα δέλτα των ποταμών Έβρου και Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα, τους υγροτόπους του Νέστου, τη λίμνη Κερκίνη, την Πρέσπα, τον Αμβρακικό, το Μεσολόγγι και το Κοτύχι, έως μικρούς παράκτιους νησιωτικούς υγρότοπους, ορεινές λίμνες, ακόμη και τεχνητούς ταμιευτήρες.

>> ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ

Στις καταμετρήσεις συμμετέχουν πάνω από 150 εθελοντές παρατηρητές πουλιών από όλη την Ελλάδα, τοπικές περιβαλλοντικές οργανώσεις καθώς και Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών οι οποίοι συμβάλλουν στην προσπάθεια αυτή με την συμμετοχή προσωπικού και την παροχή εξοπλισμού. Στις ΜΕΚΥΠ καταμετρούνται γύρω στις 350.000 πάπιες, χήνες, φαλαρίδες και διάφορα άλλα παρυδάτια. Ένας αριθμός αρκετά μεγάλος σε σχέση και με τους αριθμούς που καταμετρώνται σε άλλες χώρες των Βαλκανίων ή της Μεσογείου.

>> Παρακολουθήστε εδώ την κάλυψη των Μεσοχειμωνιάτικων Καταμετρήσεων του 2021

>> Δείτε εδώ τον χάρτη με τα όρια των περιοχών ΜΕΚΥΠ

Μεθοδολογία και Πρωτόκολλα

ΠΕΔΙΟ:

Πρωτόκολλο Πεδίου  - ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΜΗΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΕ ΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΑΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ!

Αρχείο excel το οποίο θα πρέπει να εκτυπώνεται και να χρησιμοποιείτε ΜΟΝΟ για συμπλήρωση δεδομένων στο πεδίο.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ:

Ηλεκτρονικό Πρωτόκολλο Συμπλήρωσης Δεδομένων - 2021! | Αρχείο excel για τη συμπλήρωση των ηλεκτρονικών δεδομένων των ΜΕΚΥΠ και αποστολή τους στην ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ

Ηλεκτρονικό Πρωτόκολλο Συμπλήρωσης Δεδομένων - παράδειγμα | Αρχείο excel που παρουσιάζει ένα παράδειγμα συμπλήρωσης του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου.

Οδηγίες Συμπλήρωσης Ηλεκτρονικού Πρωτοκόλλου | Αρχείο pdf με αναλυτικές οδηγίες για τη συμπλήρωση του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου.

IWC Counters Manual | Αρχείο Word της Wetlands International που περιγράφει αναλυτικά την μεθοδολογία που ακολουθείται στις ΜΕΚΥΠ.

ΟΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΜΕΚΥΠ:

Όρια Περιοχών ΜΕΚΥΠ - Αρχείο kml

Σημεία καταγραφών Περιοχών ΜΕΚΥΠ - Αρχείο kml

Egyptian Vulture New LIFE Project

• Πρόγραμμα
• Δηλητηριασμένα Δολώματα
• LIFE
• Ασπροπάρης
• Μετέωρα
• Ήπειρος
• Κουκάλογο
• Natura 2000

Οργανώσεις και φορείς από 14 χώρες στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη διάσωση του απειλούμενου με εξαφάνιση γύπα Ασπροπάρη, αποδεικνύοντας ότι οι δράσεις προστασίας δεν γνωρίζουν σύνορα.

Κοινό τους σημείο είναι το Πρόγραμμα LIFE «Επείγουσα Δράση για την Ενδυνάμωση του Βαλκανικού Πληθυσμού του Ασπροπάρη και τη Διασφάλιση της Μεταναστευτικής του Διαδρομής» (LIFE16 NAT/BG/000874) που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2017 και θα διαρκέσει 5,5 χρόνια, με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συγχρηματοδότηση του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη, του Πράσινου Ταμείου και του Ιδρύματος MAVA. Σκοπός του Προγράμματος είναι η διάσωση των τελευταίων ζευγαριών Ασπροπάρη στα Βαλκάνια και η διασφάλιση ασφαλούς μεταναστευτικής διαδρομής γι’ αυτά.

Οι Περιοχές του Προγράμματος

Το Πρόγραμμα υλοποιείται σε 35 περιοχές (22 Ζώνες Ειδικής Προστασίας του δικτύου Natura 2000) σε 14 χώρες στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.

Στην Ελλάδα, οι δράσεις του Προγράμματος υλοποιούνται σε 11 Ζώνες Ειδικής Προστασίας:

• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Όρους Τύμφη (Γκαμήλα) (GR2130009)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Όρος Δούσκο, Ωραιόκαστρο, Δάσος Μερόπης, κοιλάδα Γορμού και λίμνες Δελβινακίου (GR2130010)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Αστερούσια Όρη (Κόφινας) (GR4310013)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Κοιλάδας Κομψάτου (GR1130012)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Ορεινός Έβρος - Κοιλάδα Δερείου (GR1110010)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Κορυφές Όρους Κόζιακα (GR1440006)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Κεντρικό Ζαγόρι και ανατολικό τμήμα όρους Μιτσικέλι (GR2130011)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα (GR1440005)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Κοιλάδας Φιλιουρή (GR1130011)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου (GR1110009)
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Δάσος Δαδιά - Σουφλί (GR1110002

Στόχοι του Προγράμματος

Το νέο Πρόγραμμα LIFE για την προστασία του Ασπροπάρη είναι από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα διατήρησης που έχουν υλοποιηθεί ποτέ για την προστασία γυπών και στοχεύει στην ενίσχυση του ανατολικότερου πληθυσμού Ασπροπάρη της Ευρώπης, λαμβάνοντας επείγοντα μέτρα διατήρησης για την αντιμετώπιση των κυριότερων απειλών στους τόπους αναπαραγωγής και κατά μήκος της μεταναστευτικής του διαδρομής. Το Πρόγραμμα είναι δομημένο πάνω στις δράσεις που υλοποιήθηκαν κατά την περίοδο 2011-2016 μέσω του Προγράμματος LIFE+ «Η Επιστροφή του Ασπροπάρη» (LIFE10 NAT/BG/000152), ενώ έχει κοινούς στόχους και ακολουθεί τις ίδιες κατευθύνσεις για τη διατήρηση και διάσωση του είδους με αυτές που διατυπώνονται στο Σχέδιο Δράσης Μεταναστευτικής Διαδρομής για τη Διατήρηση των Πληθυσμών Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ασίας (EVFAP), που αποτελεί βασικό στοιχείο του Σχεδίου Δράσης Πολλαπλών Ειδών για τη Διατήρηση των Γυπών της Αφρικής και της Ευρασίας (Vulture Multi species Action Plan).

Πιο συγκεκριμένα μέσα από την υλοποίηση συγκεκριμένων διαχειριστικών δράσεων το Πρόγραμμα στοχεύει στα ακόλουθα:

• Αύξηση του πληθυσμού του Ασπροπάρη στους τόπους αναπαραγωγής στα Βαλκάνια.
• Δημιουργία ασφαλών περιοχών για το είδος, μέσω της μείωσης της απειλής των δηλητηριασμένων δολωμάτων και παροχής ασφαλούς τροφής μέσω ΧΤΑΠ.
• Ανάπτυξη προγράμματος αναπλήρωσης του φυσικού πληθυσμού, που θεωρείται απαραίτητο για την ταχεία ανάσχεση και αναστροφή της υπάρχουσας μείωσης.
• Βελτίωση των συνθηκών για τη διατήρηση του είδους κατά μήκος της μεταναστευτικής διαδρομής και στους τόπους διαχείμασης, ελαχιστοποιώντας ιδιαίτερα τις απώλειες των ενήλικων ατόμων.
• Ελαχιστοποίηση της επίπτωσης της χρήσης των δηλητηριασμένων δολωμάτων σε περιοχές "κλειδιά" για τους γύπες.
• Οικοδόμηση Δυναμικού φορέων που εμπλέκονται στην διατήρηση του είδους.
• Ευαισθητοποίηση των φορέων, των άμεσα εμπλεκόμενων χρηστών γης και του ευρύ κοινού, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα Βαλκανικό Δίκτυο ενάντια στα δηλητήρια.

Δράσεις Οικοδόμησης Δυναμικού

• Διοργάνωση θεματικών εκδηλώσεων σε χωριά της περιοχής Τρικάλων και Ηπείρου, με σκοπό την ανάδειξη της διαχρονικής σχέσης Ασπροπάρη και Κτηνοτρόφων (Τίτλος εκδηλώσεων: «Ασπροπάρης & Κτηνοτροφία: ζωές παράλληλες στον αγώνα για επιβίωση») (2019-2022).

• Διάθεση ειδικού εξοπλισμού σε Δασικές Υπηρεσίες της περιοχής μελέτης για την αντιμετώπιση περιστατικών δηλητηρίασης (2018-2022).

• Σεμινάρια για την εκπαίδευση υπαλλήλων δημοσίων φορέων και υπηρεσιών σε θέματα αντιμετώπισης και διαχείρισης περιστατικών δηλητηριασμένων δολωμάτων. Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί δύο (2) σεμινάρια με τη συμμετοχή υπαλλήλων ΥΠΕΝ και ΥΠΑΑΤ σε Ισπανία και Σερβία στο πλαίσιο του Προγράμματος: «Διερεύνηση Εγκλημάτων Άγριας Ζωής: Τεχνικές & Πρακτική Άσκηση», Ισπανία και “Balkan Vulture Anti-Poisoning Workshop” (Σερβία) (2019-2022).

• Ενημερωτικά σεμινάρια σε Αστυνομικά Τμήματα της ΠΕ Τρικάλων για την αντιμετώπιση της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων.

• Σεμινάρια σε εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Τρικάλων, Καλαμπάκας και Περιφέρειας Ιωαννίνων (2018-2022).

• Συναντήσεις εργασίας για την αντιμετώπιση της δηλητηρίασης της άγριας ζωής με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο. (2018-2022).

• Ενημέρωση – ευαισθητοποίηση του κοινού σε τοπικό και εθνικό επίπεδο με σκοπό την ανάληψη δράσης για το πρόβλημα της απώλειας βιοποικιλότητας και της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων (π.χ. αναφορά περιστατικών).

>>> Παρακολουθείστε το μεταναστευτικό ταξίδι των Ασπροπάρηδων μέχρι την Αφρική και μάθετε περισσότερα για το είδος και τις δράσεις μας στο

www.lifeneophron.eu

 

Συντονιστής του Προγράμματος είναι η Βουλγαρική Εταιρεία για την Προστασία των Πουλιών/BirdLife Βουλγαρίας (BSPB) και συνεργαζόμενοι φορείς είναι η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία/BirdLife Ελλάδας, το WWF Ελλάς, η Βρετανική Ορνιθολογική Εταιρεία/BirdLife Αγγλίας (RSPB), η DoğaDerneği/BirdLife Tουρκίας (DD), τα περιφερειακά γραφεία της BirdLife International σε Αφρική και Μέση Ανατολή, το Ορνιθολογικό και Ερευνητικό Ινστιτούτο Α.Π. Λεβέντη (APLORI), το CMS Raptors MoU και η Οργάνωση Green Balkans.

Wild birds belong in NATURE: our new campaign on illegal trapping & trade is on the air!

• παγίδευση
• Πρόγραμμα LIFE
• Έγκλημα Ενάντια στην Άγρια Ζωή
• LIFE Against Bird Crime

Unfortunately, although the Greek law prohibits trapping and trading, 500.000 wild birds fall victim of trappers and traffickers every year in Greece. It is important to note that this is an average figure and an underestimate of the actual number of birds killed/captured, making Greece one of the least successful countries in protecting wild birds, not only in the Mediterranean but in Europe as well.

The impact of wild birds’ trapping on biodiversity is devastating. According to estimates, over 20 million songbirds and other bird species are killed/captured every year in the Mediterranean. In Greece, from the hundreds of thousands of birds captured from the wild, a shockingly large number will not survive. Most of them will die slowly and in agony on limesticks and other traps; many more will die while being trafficked, crammed -as they are often found- by the dozens or hundreds in small cages and in horrendous conditions. In no few cases, the females, since they are of no use to the trappers, will be killed on site, not to be trapped again.

Many trappers and byers claim they love birds. Such statements, apart from sounding cynical or even outrageous, cannot contest the fact that wild birds do not belong in a cage; they are trapped in a very small space that is not made for them to live in. This is why they seem so agitated, constantly flapping their wings trying to find a way out. Furthermore, with the biodiversity crisis continuing to intensify, every interference with Nature, however small, can lead to a dangerous imbalance; and, let us not forget that, with 13% of birds in the planet endangered and 1 in 5 birds in Europe in the brink of extinction, every single bird counts.

In total, more than 55 species of wild birds are targeted by trappers in Greece. From the 24 species that more often fall victims of trapping and trade, the majority belong to the family of Finches (e.g. Goldfinches, Greenfinches, Serins), more commonly known as “songbirds”. They are mainly trafficked in open markets in the outskirts of larger Greek cities, a sad example being the market of Shistos in the wider Athens area where thousands of wild birds are confiscated on a yearly basis.

“Wild Birds belong in NATURE”, HOS/BirdLife Greece’ new TV & radio campaign, was made possible with the financial support of EU’s LIFE Against Bird Crime project and MAVA Foundation. Our new spot is currently on air, naitionwide, broadcasted as a social message by national, regional and local TV- and radio stations by decision of the National Council for Radio and Television (NCRTV). 

• Watch and share our new ad, available HERE

• Report every illegal incident to your nearest Forestry (call 1591), the Police or using our dedicated online form

• Learn more about our efforts to eliminate IKB in Greece HERE 

Help us keep birds WILD and FREE! 

• You can find more information on Illegal Killing of Birds (IKB) in the Mediterranean and Greece HERE 
• EU’s LIFE Against Bird Crime (LIFE17 GIE/NL/000599) project is focusing on the migratory routes that pass through the countries’ “black spots” and aims at eliminating crime against wild birds and ensuring safe migratory flyways
• Learn more about BirdLife's Flight For Survival HERE